شاید زمانی را به خاطر بیاورید که سیمبین نوکیا غول دنیای سیستم عامل های موبایلی محسوب می شد و تنها رقیب آن گوشی‌های بیزنس بلک بری و پاکت پی سی هایی بودند که به تازگی قابلیت مکالمات تلفنی را پیدا کرده بودند، اما گران‌تر از آنی بودند که به عنوان یک گوشی موبایل در جیب عموم مردم جایی داشته باشند. اما در سال ۲۰۰۷ بود که دنیا به لطف اپل و آیفون مفهوم جدید از «اسمارت» و رابط کاربری متفاوت و کاربرپسند را تجربه کرد و از آنجا بود که تولیدکنندگان دیگر متوجه شدند که دیگر نمی‌توانند با تغییرات کوچک نرم‌افزاری به موفقیت خود ادامه دهند.

کم کم اسمارت‌فون‌های سیمبین نیز لمسی شدند و تولیدکنندگان اصلی پاکت پی‌سی ها مانند اچ تی سی به فکر افتادند که با ساخت پوسته‌هایی مانند Touch Flo کمی از ظاهر زمخت و بی‌روح ویندوزموبایل را بپوشانند. زیاد طول نکشید که اندروید نیز وارد رقابت شد و با رابط کاربری بهتر نسبت به ویندوز موبایل و سیمبین، عرصه رقابت را بر این دو تنگ کرد. تا اینکه مایکروسافت یک سیستم عامل تازه‌نفس را به میدان فرستاد و به لطف سابقه و نفوذ خود توانست تعداد محدود اما مهمی از برنامه‌نویسان را جذب این سیستم عامل کند تا جایی که سیستم‌عامل‌های موبایلی iOS، اندروید، ویندوز موبایل ، ویندوزفون، سیمبین، بلک بری و WebOS شرکت‌کنندگان اصلی این ماراتون محسوب می شدند. اما حالا همانطور که می‌دانید در این رقابت تنها سه سیستم عامل iOS، اندروید و ویندوزفون باقی مانده‌اند و دیگران یا به طور کامل منقرض شده‌اند و یا در حال انقراض هستند.

در این میان آیا شما جایی را برای یک سیستم‌عامل جدید و تازه وارد قائل هستید یا نهایت تلاش آن را کاربران اندکی مانند سیستم عامل بادا می‌دانید؟ حتماً Nokia N9 را با سیستم عامل MeeGo می شناسید؛ این گوشی که در ابتدا با رابط کاربری منحصر به فرد و ویژگی‌های خاص خودش نوید یک سیستم عامل آینده‌دار را در غول قدیمی دنیای موبایل نوکیا می داد ناگهان در پی تصمیم نوکیا برای همکاری با مایکروسافت و تولید ویندوزفون‌ها مورد بی‌مهری این شرکت قرار گرفت و نوکیا اعلام کرد N9 اولین و آخرین گوشی این کمپانی با سیستم عامل MeeGo خواهد بود. اما خبرها حاکی از آن است که MeeGo آنطور که فکرش را می‌کردیم نمرده است و گروهی از کارمندان و مهندسان سایق نوکیا شرکت جدیدی را در فنلاند تأسیس کرده‌اند و قصد دارند پروژه MeeGo را با نام جدید Jolla ادامه دهند. به گفته این گروه:

«نوکیا چیز فوق‌العاده ای را خلق کرد : بهترین اسمارت‌فون دنیا. این اسمارت‌فون سزاوار است که راهش ادامه پیدا کند و ما این کار را با تمامی افراد روشن و با استعداد پروژه MeeGo ادامه خواهیم داد… تیم Jolla متشکل از مهندسان و برنامه‌نویسان اصلی MeeGo است و به شدت از استخدام استعدادهای این پلتفرم استقبال می‌کند.»

هفته گذشته همچنین خبر رسید که کمپانی چینی D.Phone قصد همکاری با تیم Jolla را دارد و سخت‌افزار مورد نیاز را در اختیار این شرکت قرار خواهد داد تا به گفته مدیر گروه Jussi Hurmola بتوانند به مرور زمان بهترین اسمارت فون دنیا (!) را تولید کنند.

اما با وجود رقابت سنگین با حضور غول‌های فناوری جهان اپل، گوگل و مایکروسافت آیا شانسی برای یک شرکت مستقل کوچک وجود دارد؟

هورملا می گوید:
«رابط کاربری یک مورد مهم و یکی از دلایلی است که ما MeeGo را انتخاب کرده‌ایم. با اندروید فقط می‌توانیم کپی کنیم، اما با MeeGo می‌توانیم چیز جدیدی را به بازار معرفی کنیم. ما می‌خواهیم در رابط کاربری و تکنولوژی پیشرو باشیم و نمی‌خواهیم از سیستم‌عامل‌های دیگر کپی‌برداری کنیم.»

اما یک سیستم عامل برای موفقیت به چه چیزی نیاز دارد؟ در ادامه چند مورد را به صورت خلاصه بررسی می کنیم:

۱- زیربنا و هسته اصلی آماده
یک سیستم عامل جدید که از صفر شروع شود نیازمند نوشتن میلیون‌ها خط کد و برنامه‌نویسی است؛ بر طبق نوشته سایت The Verge برنامه‌نویسان و مهندسان شرکت پالم از اواسط سال ۲۰۰۶ تا اواسط سال ۲۰۰۹ یعنی چیزی حدود سه سال برای ساخت WebOS زمان صرف کردند و یک سال دیگر طول کشید تا آماده‌سازی های نهایی و هماهنگی با سخت‌افزار های مختلف انجام شود.

از آنجایی که هیچ شرکتی چنین زمانی ندارد و روز به روز عرصه رقابت تنگ‌تر می‌شود، بهتر است هسته اولیه و اصلی یک سیستم عامل جدید آماده باشد. گروه Jolla هم همین طور که گفتیم به علت آزادی بیشتر در طراحی رابط کاربری MeeGo را برگزیده است. به این ترتیب این سیستم عامل جدید بر روی زیربنای یک هسته از پیش کدنویسی شده و آماده ساخته می‌شود، اما با رابط کاربری و اکوسیستم جدید کاملاً جدید و تازه به نظر می‌رسد.

۲- اپلیکیشن‌ها، شاهرگ های حیاتی یک سیستم عامل
حتماً می‌دانید زمانی که سیستم عامل سیمبین در گوشی‌های نوکیا از نظر رابط کاربری تفاوت زیادی با گوشی‌های دیگر اصطلاحاً Dumb phone این شرکت نداشت، چیزی که کاربران را به سمت اسمارت‌فون‌ها جذب کرد اپلیکیشن‌های متنوع بود. یک اسمارت‌فون امروزی بر اساس قابلیت‌های اجرای اپلیکیشن‌های جانبی تعریف می شود. سیستم عامل جدید باید حداقل ده‌ها اپلیکیشن محبوب و پرطرفدار دیگر پلتفرم‌های محبوب را داشته باشد و یک اکوسیستم جداگانه و شاید چند اپلیکیشن اختصاصی بتواند Jolla را کمی بیشتر برای کاربران ترغیب کننده جلوه دهد.

دلیل اصلی اینکه می‌گوییم احتمال موفقیت یک سیستم عامل جدید پایین است همین تنوع اپلیکیشن‌هاست و شاید سخت‌ترین کار برای تیم Jolla هم جذب برنامه‌نویسان از سیستم‌عامل‌های دیگر باشد. ترغیب برنامه‌نویسان از آن جهت دشوار است که آنها در حال حاضر بر روی پلتفرم‌های موفق و اثبات شده‌ای مانند iOS و اندروید متمرکز شده‌اند و پول خوبی هم از این راه کسب می‌کنند. مایکروسافت با وجود نفوذ و سرمایه بسیار برای متقاعد کردن برنامه‌نویسان مجبور به پرداخت پول به بعضی از آنها و اهدای ویندوزفون‌های رایگان شد. جالب است بدانید شرکت‌های جداگانه‌ای هستند که تنها به سبب ارتباط نزدیک با گروه یا مجموعه‌ای از برنامه‌نویسان بزرگ موبایل ساخته شده‌اند و تنها کارشان خوشحال و راضی نگه داشتن آنهاست.

مایکروسافت با نفوذ بالای خود توانست فروشگاه اپلیکیشن‌های ویندوزفون را تقریباً با اپلیکیشن‌های ضروری و محبوب پر کند، اما تلاش بلک بری حتی با فراهم کردن امکان اجرای اپلیکیشن‌های اندروید روی تبلت PlayBook به جایی نرسید.

اما هنوز یک روزنه امید باقیست؛ شاید در جریان باشید که بازی محبوب کشتن زامبی‌ها در اندروید و iOS به نام Dead Trigger در ابتدا به قیمت ۰٫۹۹ دلار عرضه شد اما به گفته سازنده این بازی به علت فراوانی نسخه‌های کرک شده بازی به اجبار رایگان شد و خریدهای داخل بازی یا In-App Purchase به تنها راه درآمد این شرکت بدل شده است. حالا اگر Jolla بتواند سیستمی جهت جلوگیری از کپی غیرقانونی و کرک کردن اپلیکیشن‌ها پیدا کند، شاید هنوز شانس داشته باشد تا برنامه‌نویسان بیشتری را به سمت خود جذب کند.
به هر حال مگر اینکه در آینده نزدیک تمامی اپلیکیشن‌ها به طرز اعجاب‌آوری تحت وب و از طریق فناوری‌هایی مانند HTML5 بر روی همه پلتفرم‌ها اجرا شوند، تیم Jolla کار بی‌نهایت دشواری را پیش رو دارد.

۳- متفاوت باش یا بمیر!
شاید از خود بپرسید این همه تلاش و هزینه این تیم وقتی کاربران می‌توانند از گجت‌های با سیستم عامل موفق و پر اپلیکیشن اندروید و iOS استفاده کنند، چه سودی دارد؟ اندروید، ویندوزفون و iOS هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و هر کاربر با هر سلیقه‌ای نهایتاً به یکی از آنها راضی خواهد شد.

به این ترتیب یک سیستم عامل جدید باید چیزی کاملاً متفاوت و کاربردی داشته باشد که بتواند کاربران حرفه‌ای و عادی را راضی کند که تنوع اپلیکیشن‌ها را فدای این قابلیت‌های جدید کند.

این قابلیت جدید به طور مثال در رابط کاربری می‌تواند یک اینترفیس انقلابی در جهت سهولت استفاده باشد و یا یک رابط کاربری بسیار قابل تغییر و شخصی سازی باشد که بتوان در آن حتی رینگ‌تون را هرتز به هرتز و اندازه پنجره‌ها را پیکسل به پیکسل تغییر داد. شاید یک تکنولوژی جدید انتقال فایل بین گوشی‌های این سیستم عامل و یا یک استفاده جدید و هوشمندانه از تکنولوژی NFC بتواند Jolla را به این هدف برساند.

هورملا می‌گوید: «چیزی که Jolla را از دیگر سیستم‌عامل‌های موبایل متمایز می‌کند رابط کاربری است، و این توسط ما انجام خواهد گرفت. Jolla قصد دارد چیزی متفاوت از اندروید و iOS تولید کند؛ ما قصد داریم ویژگی‌های منحصر به فردی از MeeGo مانند مالتی‌تسکینگ پیشرفته ذاتی (Native Multitasking) و یکپارچگی اپلیکیشن‌ها و دیتا را برداشت کرده و آنها را کامل‌تر کنیم. من به شخصه برای تمامی کارهای موبایلی خودم از N9 استفاده می‌کنم و از این که همه اپلیکیشن‌ها همواره در حال اجرا هستند لذت می برم. ما می‌خواهیم کاربران از دغدغه باز و بسته کردن اپلیکیشن‌ها رها شوند. رابط کاربری همچنین باید قابل شخصی سازی باشد.»

به هر حال واضح است که این قابلیت های جدید باید بسیار ترغیب‌کننده باشد، چرا که با وجود نوآوری‌هایی در سیستم عامل‌هایی مانند MeeGo در نوکیا N9 و سیستم عامل webOS کماکان کاربران رغبت بیشتری به اندروید و iOS و اکوسیستم غنی آنها دارند. حتی در این میان ویندوزفون نیز با وجود موفقیت و رضایت فوق العاده کاربران از نوکیا لومیا ۹۰۰ فاصله زیادی تا رقبای گوگلی و اپلی خود دارد.

حالا نظر شما چیست؟ آیا Jolla با وعده‌های هورمولا و تیم تحسین‌برانگیز او موفق می‌شوند و یا مانند پروژه‌های دیگری مثل webOS یا Bada در فضای پر رقیب امروز محکوم به شکست هستند؟