انتشار خبر خرید بخش تلفن همراه شرکت موتورولا سازنده گوشی همراه در آمریکا توسط گوگل بحث و نظرات فراوانی را درباره علل و انگیزه گوگل از این اقدام برانگیخت. یادداشتی که در زیر می‌خوانید، یکی از بی‌شمار مقالاتی است که بعد از انتشار این خبر منتشر شده‌اند. این یادداشت که برای اولین بار در نشریه اکونومیست منتشر شد، تصمیم گوگل را برای این خرید بهانه‌ای قرار داده جهت پرداختن به قانون ثبت اختراعات در آمریکا. به نظر نویسنده این یادداشت اگر این قانون دچار نقص و مشکل نبود شاید گوگل حاضر به پرداخت این مبلغ بابت خرید سهام موتورولا نمی‌شد. در این مطلب راهکارهایی نیز برای رفع این نواقص ارایه شده است.

در 15 آگوست امسال، گوگل اعلام کرد  5/12 میلیارد دلار صرف خرید  بخش تلفن‌های همراه شرکت آمریکایی «موتورولا» خواهد کرد که در حال حاضر با مشکلات مالی فراوانی مواجه است.

اگر این خرید نهایی شود، این بزرگ‌ترین دستاورد گوگل محسوب می­‌شود و تقریبا نیروی کار خود را دو برابر خواهد کرد.

اما جذابیت این خرید برای غول اینترنتی گوگل نه به خدمت گرفتن 19 هزار کارمند این کارخانه سازنده گوشی همراه است نه  11درصد سهم آن در بازار گوشی هوشمند آمریکا بلکه 17هزار اختراعی است که به نام موتورولا ثبت شده و 7500 اختراع دیگری است که در انتظار ثبت هستند.

این اختراعات انبار بزرگ اختراعات گوگل را که در حال حاضر حاوی 2 هزار اختراع ثبت‌شده است، بسیار غنی کرده و موقعیت این غول را در نبرد حقوقی کنونی و آینده با رقبای صنعتی بسیار قدرتمندش تحکیم خواهد کرد.

 گوگل که در مزایده اخیر اختراعات شرکت «نورتل»، یک شرکت مخابراتی کانادایی ورشکسته ناکام مانده بود، اکنون مصمم است هر طور شده در مزایده موتورولا پیروز شود. رقم پیشنهادی گوگل برای خرید 63 درصد سهام موتورولا است.

 خرید امتیاز اختراعات

ایده اصلی این خرید برای تصاحب حق اختراعات ایده خوبی است. بر اساس قانون آمریکا، هر مخترع تا 20 سال از حق انحصاری مشخصی در قبال محصولاتی برخوردار است که دیگران با استفاده از جزییات اختراع او تولید کرده‌­اند. البته در برخی صنایع به‌خصوص داروسازی، امکان تهیه سرمایه کلان لازم برای ساخت یک محصول بدون داشتن حق اختراع آن در هاله‌ای از ابهام است.

کارشناسان معتقدند، در سال‌های اخیر، سیستم ثبت اختراعات بیشتر باعث نابودی نوآوری شده است تا شکوفایی آن.

بر اساس تحقیقاتی در سال 2008 کل درآمد شرکت‌های عمومی آمریکا از اختراعات (جدا از داروسازی) در سال 1999 حدود 4 میلیارد دلار بود اما هزینه‌های شکایت و شکایت‌کشی توام با ثبت این اختراعات 14 میلیارد دلار برآورد شده است.

این هزینه‌ها یکی از عوامل تصمیم گوگل برای خرید موتورولا است. گوگل که پیش از این نسبت به فرآیند ثبت اختراعات بدبین بود گرفتار چند شکایت جدی در زمینه اختراعات مربوط به  گوشی هوشمند شد و اکنون می‌خواهد از دایره غنی اختراعات موتورولا برای تقویت موضع مذاکره خود با رقبا و شاکیان استفاده کند.

ریشه مشکلات

اما مشکل ثبت اختراعات در کجاست؟ بسیاری معتقدند مشکل در توجه به کمیت اختراعات به جای کیفیت آنها است. مثلا وقتی به وکلای حقوقی گفته می‌­شود که میزان حقانیت هر طرف را تعداد ثبت اختراعات آن در مقایسه با طرف مقابل تعیین می‌کند، طبیعی است بسیاری از شرکت­‌ها تلاش می­‌کنند اصلا وارد این حوزه نشوند.

عامل دوم ظهور اختراعات مشکوک به‌خصوص در حوزه نرم‌افزار و روش­‌های تجاری است که هرگز نباید به آنها توجه کرد. این راه را برای عامل سوم باز می‌کند: مشکل فزآینده «سودجویان حوزه اختراع» است یا شرکت‌هایی که به اختراعات به دیده یک بلیت لاتری و یک شکایت وقت­‌گیر و گران‌قیمت علیه شرکت‌های رقیب نگاه می‌کنند.

 قانون اصلاح اختراعات  قرار است به زودی در آمریکا به تصویب برسد اما پیش‌نویس این قانون آنقدر رقیق شده  که مشکل گرهی باز کند. به نظر می‌رسد،  نیاز به اصلاحات جدی‌تری وجود دارد. اولین گام این است که اختراعاتی که نوآوری در آنها سریع‌تر و نسبتا ارزان‌تر است در مقایسه با آن اختراعاتی که کندتر و گران‌تر هستند، در اولویت قرار گیرند.

اما متاسفانه منافع بعضا متضاد مخترعان در صنایع مختلف باعث جلوگیری از اجرای اصلاحات شده است اما نکته اینجاست که دلیلی ندارد با این اختراعات به‌صورت متفاوت برخورد نشود.

وجود تمایز در حوزه‌های قانون مالکیت فکری یک امر عادی است و می‌توان آن‌را در حوزه ثبت اختراع نیز اعمال کرد. دوم اینکه موانع ثبت برای برخی اختراعات به‌خصوص در حوزه نرم‌افزار و روش تجاری باید سخت‌گیرانه‌تر باشد.

نکته دیگر اینکه فرآیند تجدیدنظر در یک اختراع باید آزادتر و کارآمدتر باشد. در نهایت اینکه باید الزمات بیشتری برای مالکیت اختراع وضع کرد و شکایات این حوزه باید در دادگاه‌هایی خاص مورد رسیدگی قرار گیرند نه در دادگاه‌های عمومی و زیر نظر قضاتی که سررشته‌ای از این حوزه ندارند. این اقدامات قطعا کار را برای سودجویان در حوزه ثبت اختراع دشوار خواهد کرد.

منبع: ایستنا