اپل از برندهايي است كه محصولات آن در بازار داخلي طي يكي دوسال اخير، با وجود بحث تحريم اقتصادي ايران و سخت‌گيري‌هاي شركت توليد‌كننده در مورد عرضه محصولات اين برند به ايران، مخاطبان زيادي يافته است و مي‌توان ادعا كرد محصولات اين برند طي اين مدت توانسته است توجه تعداد بيشتري از كاربران كالاهاي حوزه ديجيتال، كامپيوتر و موبايل را به خود جلب كند.
كارشناسان بر اين باورند اين موضوع با توجه به قيمت بالاي محصولات اپل نشان دهنده اين امر است كه عرضه برخي از محصولات توسط اين برند (آي‌فون وآي پد) توانسته است توجه عامه را به خود جلب كند. به عبارتي ديگر گذشت آن زمان كه تنها قشر مرفه و يا حرفه‌اي جامعه مخاطب محصولات اين برند گران قيمت بوده‌اند و اكنون شاهد هستيم عامه مردم به سمت اين برند گرايش پيدا كرده‌اند.
در مورد دلايل اين اتفاق و همچنين بررسي وضعيت محصولات اين برند در بازار داخلي با مهدي بكايي، رييس هيات‌مديره شركت همراه پردازان جهان كه با نام مستعار (اپل‌ايران) شناخته مي‌شود گفت‌وگويي داشتيم كه مي‌خوانيد:
خوب است از وضعیت بازار شروع کنیم. فعالان بازار مي‌گويند بازار روزهاي سختي را سپري مي‌كند.در مورد برند اپل هم همین گونه است؟
به طور كلي اين برند طي سال‌هاي اخير رشد خوبي داشته.وضعيت بازار هم بد نيست. تقاضا خوب است.
اپل از ابتداي كار با كاربران حرفه‌اي مواجه بوده و مي‌توان گفت، قشر حرفه‌اي جامعه از كاربران محصولات اين برند بوده‌اند. علت هم اين است كه اپل از جهاتي با ساير محصولات متفاوت است. اپل تنها برندي است كه بر خلاف ساير برندها نرم‌افزار و سخت افزار را خود توليد مي‌كند.طي سال‌هاي قبل كاربران محصولات اين برند ناچار بودند از نرم‌افزار‌هاي همين برند استفاده كنند، ولي طي پنج سال اخير شرايط تغيير كرده است و امكان نصب سيستم عامل ويندوز،در كنار سيستم عامل مكينتاش روي محصولات كامپيوتري اپل فراهم شد.به همين دليل بازار اين كالا مخاطبان بيشتري يافته است. اگر شما سهام اپل را پيگيري كنيد متوجه رشد اين برند مي‌شويد.چرا كه سهام اين شركت طي دو سال اخير از 83 دلار به 362 دلار رسيده است.اين نشان‌دهنده اين است كه رشد تقاضا براي محصولات اپل تنها مربوط به ايران نيست و در همه جاي دنيا شاهد رشد تقاضا براي محصولات اين برند هستيم.
يعني تحريم‌ها تاثيري در روند عرضه و تقاضا براي محصولات اين برند نداشته است؟
بله، ما تحريم هستيم و نمي‌توانيم داراي نمايندگي فروش باشيم. آمريكا به شدت روي عرضه محصولاتش به ايران سخت‌گير است؛ ولي به هر حال اين محصولات وارد بازار مي‌شوند و برخي از شركت‌ها خدمات پس از فروش نيز براي محصولاتشان ارائه مي‌دهند.
با توجه به قيمت بالاي محصولات اپل و همچنين سخت‌گيري‌هاي شركت توليد‌كننده براي جلوگيري از عرضه محصولات اين برند در بازار ايران چطور اپل آنقدر در ايران رشد كرده است؟
طي پنج سال گذشته اين امكان فراهم شد تا روي دستگاه‌هاي اپل سيستم عامل ويندوز نيز نصب شود. اين اتفاق در سطح دنيا افتاد و ترس از محدوديت ساب‌ووفر از بين رفت.در نتيجه ترس خريد دستگاه‌هاي مبتني بر سيستم مكينتاش از بين رفت.از سوي ديگر درخواست مشتري براي محصولات اپل زياد شده است و همين موضوع باعث شده است كه طي يكي دوسال اخير تعداد وارد‌كنندگان و عرضه‌كنندگان محصولات اپل هم زياد شود.شركت اپل به فروشندگان ايراني اعتباري نمي‌دهد. حتي اگر تماس بگيريد و بگوييد از ايران تماس مي‌گيريد پاسخگوي شما نيستند. پس تنها اين افزايش تقاضا است كه باعث شده است حجم واردات افزايش يابد.از طرفي اين برند مد شده است و بسياري از افرادي كه روي اين برند كار مي‌كنند تنها به علت اينكه برند مد است روي آن كار مي‌كنند.همچنين يكي از دلايل رشد اپل در بازار، معرفي يك سري محصولات استراتژيك مثل iphone بود.مي‌توان ادعا كرد بسياري از كاربران جهان سوم اين برند، اپل را با آي‌فون شناختند.آي‌فون تاثير زيادي در معرفي ساير محصولات اپل داشت، به طوري كه طي سال‌هاي 2007 تا 2008 بالاترين ميزان جست‌وجو در گوگل مربوط به آي‌فون بوده و اين طبيعي است. وقتي مردم درباره آي‌فون اطلاعات مي‌گيرند، در مورد محصولات ديگر خانواده اپل هم جست‌وجو مي‌كنند.
يعني شما معتقديد عاملي كه باعث شد اپل مطرح شود، توليد يك گوشي (آي‌فون) بوده؟
نه صرفا به دليل اينكه كالا گوشي بود.
تصور ما از گفته‌هاي شما اين‌است كه به دليل تعداد زياد كاربران گوشي موبايل، اپل با توليد يك گوشي توانست توجه‌ها را به سمت خود جلب كند.
خير .آي‌فون نسبت به محصولات قبلي اپل معرفي بهتر و بيشتري در سطح دنيا شد. مي‌توان گفت، آي‌فون يك كالاي خاص بود در آن زمان. به طور كلي وقتي آي‌فون وارد بازار شد،نسل گوشي موبايل عوض شد.آي‌پاد هم محصول خاصي بود كه انقلابي در عرصه كالاهاي ديجيتالي ايجاد كرد. در حال حاضر اين محصول 80 درصد بازار دنيا را در اختيار دارد.نكته ديگر در مورد دستگاه‌هاي اپل اين است كه دستگاه‌هاي اين برند USER FRENDLY هستند. اين دستگاه‌ها مشكل ويروسي شدن ندارند. هنگ نمي‌كند و ميزان خرابي آنها بسيار كم است.به هر حال همه اين عوامل در كنار هم باعث شده است ميزان تقاضا نه تنها در ايران، بلكه در تمام دنيا براي محصولات اپل افزايش يابد.ولي متاسفانه اين تغيير و تحول در ايران رو به سمت بازاري شدن دارد.
منظورتان از بازاري شدن چيست؟
يعني مثل ساير برندها شاهد عرضه نمونه‌هاي مرجوعي با برند اپل در بازار هستيم. دستكاري در قابليت‌هاي دستگاه هم مانند ساير برندها در مورد اپل رواج يافته است.به عنوان مثال در بازار محصولاتي از اپل مشاهده مي‌شوند كه اصلا شركت مادر خبري از وجود آنها ندارد. نمونه اش مدل 511+ از نوت بوك‌هاي اپل است كه اصلا كالايي با چنين مشخصاتي در كمپاني اپل توليد نشده است.بي اطلاعي فروشندگان از خصوصيات كالايي كه مي‌فروشند معضل ديگري است كه خيلي‌ها نمي‌دانند چرا كالايي كه به فروش مي‌رسانند آنقدر گران است.تنها به صرف اينكه دستگاه فروش خوبي دارد روي آن كار مي‌كنند.
از نظر سوددهي چطور؟ آيا سود حاصل از فروش محصولات اين برند فعالان بازار را براي عرضه محصولات اين برند وسوسه نمي‌كند؟
شايد بتوان گفت حاشيه سود براي محصولات اپل بد نيست. ولي نه به صورت اصولي. به عبارتي مي‌توان گفت،وقتي محصول اپل را مي‌فروشند، در فروش سابووفرهاي آن دخل و تصرف مي‌شود. به عنوان مثال سابووفرهاي تونز يا ... را با فلان قيمت مي‌فروشند و روي فروش آنها سود مي‌كنند. در موردآي پد هم به همين صورت است.از طرفي سود روي فروش محصولات اپل خوب بود. ولي طي مدت اخير به دليل افزايش تعداد عرضه‌كنندگان محصولات اين برند حاشيه سود كاهش يافته است.
فكر مي‌كنيد چند درصد از كاربران اپل در ايران به خاطر مد بودن اين برند به سمت آن رفته‌اند؟
حدود 50 درصد از كاربران عادي برند اپل به دليل مد بودن و لوكس بودن محصولات اين برند به سمت آنها مي‌روند. 50 درصد ديگر با تحقيق و بررسي دست به انتخاب مي‌زنند و جزو كاربران حرفه‌اي هستند. برخي از كاربران پول جمع مي‌كنند و به سراغ اين برند مي‌آيند.در حالي كه مي‌توانند با نصف مبلغي كه صرف خريد برند اپل مي‌كنند يك كالا با برند ديگر و قابليت‌هاي بالاتر بخرند. ولي يا مي‌دانند دارند بابت كالايي كه ويروسي نمي‌شود، هنگ نمي‌كند و ... پول بيشتري مي‌دهند يا اينكه از لحاظ رواني خود را ارضا مي‌كنند و پول بيشتري بابت محصول اپل مي‌دهند.
آيا هر آنچه در سبد محصولات اپل وجود دارد در ايران هم وجود دارد؟
بله.همه محصولات از گوشي موبايل وmp3 player گرفته تا سرور و imac و... همه در ايران عرضه مي‌شوند.
دروازه ورودي محصولات اپل با توجه به بحث تحريم كجاست؟آيا اين محصولات مانند ساير برندها از امارات وارد كشور مي‌شوند؟
قيمت محصولات برند اپل در امارات گران تر از ساير نقاط و حتي ايران است. در امارات يك فروشنده ايراني نمي‌تواند مك بوك اپل بخرد و براي فروش به ايران بياورد. به علت اينكه قيمت اين كالا در امارات حدود 100 تا 200 هزار تومان از تهران بالاتر است.علت هم اين است، فروشنده اماراتي يك تعرفه شش درصدي بايد براي واردات اين كالا بدهد و در ضمن كالا را با سود بالا به فروش مي‌رساند. ولي قيمت‌ها در ايران تقريبا با آمريكا همطراز، حداقل در زمينه نوت بوك‌ها اينطور است.حتي مي‌توان ادعا كرد كه خريد نوت بوك‌هاي اپل در ايران براي مصرف‌كننده به صرفه‌تر است.
در مورد اپل هم شاهد عرضه محصولاتي هستيم كه به صورت مسافري وارد بازار شده باشند؟
بله.مشكل بزرگي كه ما داريم اين است كه چرا بايد وارد‌كنندگان كالا را با پرداخت حقوق گمركي و ... وارد كند و در كنار آن يك مسافر هم به راحتي بدون پرداخت عوارض گمركي كالا را وارد كند.
چرا اصلا مسافر اجازه دارد دستگاه آكبند وارد بازار كشور كند؟ مشكل ديگر اينجا است كه چرا مشتري دستگاه غير آكبند از بازار مي‌خرد. اينها مسائلي هستند كه باعث اعتراض وارد‌كنندگان شده‌اند.خريد و فروش كالاي مسافري به بازار ما صدمه مي‌زند. در حال حاضر ورود مسافري محصولات اپل در حال رشد است و دليل هم اين است كه اين برند بازار بكرتري در ايران دارد.
در مورد گارانتي محصولات اپل در ايران توضيح دهيد.با توجه به بحث تحريم آيا فروشندگان بايد خود خدمات پس از فروش ارائه دهند؟ آيا از عهده ارائه اين خدمات بر مي‌آيند؟
فروشنده نمي‌تواند خدمات پس از فروش ارائه دهد. در صورت خرابي دستگاه هم نمي‌تواند قطعه را تعمير يا به كمپاني ارجاع دهد.كلا ما نمي‌توانيم كالا وارد كنيم چه برسد به قطعه براي تعمير. ولي به هر حال برخي از شركت‌ها مي‌توانند حداقل مشكلات كاربر را حل كنند. دانش حل مشكل را دارند. ولي برخي از فروشندگان اصلا نمي دانند چه مي‌فروشند. از طرفي ما با معضل كارت‌هاي گارانتي بي‌نام و نشان و ... هم مواجهيم.
در رابطه با بررسي كالاهايتان با اداره استاندارد تاكنون مشكلي نداشتيد؟
ما با اين موضوع مشكلي نداريم. اداره استاندارد هم يك درگاه ورودي است. چون گاهي يك دستگاه وارد بازار مي‌شود كه از تاريخ توليد آن سه سال گذشته است؛ ولي به اسم كالاي جديد وارد كشورشده است.وقتي كالا سه سال در انبار مانده است باتري آن از بين رفته است و خريدار بايد باتري جديد بخرد. به همين دليل اداره استاندارد بايد روي اين كالاها نظارت كند.اين موضوع به نفع مشتري است ولي بايد اين كار به طور صحيح انجام شود.
من نسبت به مسائل ديگري اعتراض دارم.من به شيوه باز شدن دستگاه اعتراض دارم. چرا بايد جاي پا روي جعبه دستگاه بماند؟چرا بايد دستگاه مخدوش شود؟
خيلي‌ها معتقدند كارشناسان اداره استاندارد از دانش كافي براي بررسي محصولات برخوردار نيستند يا فضاي آزمايشگاه استاندارد نيست. نظر شما چيست؟
من فضاي آزمايشگاه را به شخصه نديده‌ام ولي تصور نمي‌كنم چندان استاندارد باشد.ضمن اينكه براي بررسي برخي از محصولات بايد يك نمونه يا الگو داشته باشيم. براي‌آي پد چه الگو يا نمونه‌اي وجود دارد در بازار داخلي كه بتوانند استاندارد بودن يا نبودن آن را تاييد كنند. برخي از محصولات خاص هستند و ملاكي هم براي سنجش استاندارد بودن يا نبودن آنها وجود ندارد.
در خاتمه فكر مي‌كنيد اپل چند درصد بازار را در اختيار دارد؟
طي پنج سال اخير ميزان تقاضا براي محصولات اپل 20 برابر شده است؛ ولي حاشيه سود هم كاهش يافته است. فكر مي‌كنم از روي كل محصولات اپل 40 درصد بازار در اختيار برند اپل است.
منبع: ایستنا
